Duurzaamheid

1· Een korte beschrijving van de ontwikkeling ‘duurzaamheid’.
Tijdens de Stockholm Conference on the Human Environment (VN) in 1972 stond dit thema voor het eerst op de agenda. Hoe heeft dit thema zich verder ontwikkeld?

In 1987 is het Brundtland rapport uitgebracht. De Brundtland commissie presenteerde geen noodlot (zoals in 1972), maar dachten meer in mogelijke oplossingen. Daarin is voor het eerst het begrip duurzame ontwikkeling genoemd en daarbij een definitie gegeven aan het begrip.

Het MNP (Milieu en Natuur Planbureau) komt met betrekking tot de mondiale ontwikkelingen tot de conclusie dat de aarde te klein is om alle plannen/doelen te bewerkstelligen. Vooral klimaat en biodiversiteit zullen lijden onder de gewenste welvaartsgroei. De drijvende krachten achter de toenemende druk op klimaat en biodiversiteit zijn de combinatie van bevolkingsgroei en welvaartsgroei. Sociaal-economische ontwikkeling leidt op den duur tot een lagere bevolkingsgroei, maar ook tot stijgend energie- en ruimtegebruik, klimaatverandering en biodiversiteitverlies. Het beperken van deze keerzijde van ontwikkeling lukt tot nu toe onvoldoende.

Het OESO-Forum van duurzame ontwikkelingsexperts, speelt onder voorzitterschap van Nederland, internationaal een belangrijke rol in beleidsadvisering en heeft duurzame ontwikkeling tot centraal onderdeel van haar strategie gemaakt.

Het kabinet wil het voorbeeld van de bedrijven volgen die duurzaamheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben laten uitgroeien van een intern gerichte staftaak, tot een integraal, inspirerend en aansprekend onderdeel van de bedrijfsvoering, strategie en identiteit.
Binnen de rijksdienst wordt duurzame bedrijfsvoering al op tal van plaatsen bevorderd en het kabinet wil dit versterken en tot een vast onderdeel van bedrijfsvoering over de hele linie maken.

2· Wat is ‘duurzaamheid’? (Een beschrijving aan de hand van de drie P’s: People, Planet en Profit)

Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van nu zonder dat het voor toekomstige generaties leidt tot beperkingen om in hun eigen behoeften te voorzien. (= definitie van VN-commissie Brundtland.)

Duurzaamheid gaat dus over de schaarste van de hulpbronnen waarmee welvaart wordt voortgebracht, zowel nu als in de toekomst. De oppervlakte van de aarde is eindig; grondstoffen kunnen opraken en de opnamecapaciteit van de atmosfeer en onze natuurlijke omgeving kent haar grenzen.

De termen duurzaamheid en duurzaam gebruik gaat erom de natuur op zo'n manier te beheren dat de natuurlijke structuren en processen niet principieel worden aangetast. Het respecteren van een 'gebruiksruimte' betekent dat ook toekomstige generaties er gebruik van kunnen blijven maken.

Bij duurzame ontwikkelingen is dus sprake van een ideaal evenwicht tussen ecologische, economische en sociale belangen. (Wikipedia)

De ene P mag niet ten koste gaan van de andere P.

People (sociaal)...: Dit gaat over de sociale kant. Mensen moeten voordeel hebben. Hierbij gaat het om een aantal waarden en behoeften, zoals gezondheid, veiligheid en welzijn, maar ook milieubesef, mate van culturele diversiteit en solidariteit. Binnen het bedrijf wordt gekeken naar er wordt omgegaan met het personeel. Thema's die hier spelen zijn: verzorging mensenrechten, omkoping en fraude, kinderarbeid, man-vrouw verhoudingen, armoedevraagstuk, diversiteit en discriminatie, medezeggenschap, gedragscodes etc.

Planet (ecologisch)...: Hierin worden de effecten op het milieu beschreven. Er mag niks ten koste gaan of nadelig zijn voor dieren, planten en het totale ecosysteem. Er moet gestreefd worden naar verbetering, dus: meer natuur en een grotere biodiversiteit, meer gezonde organismen en stabiliteit in het ecosysteem. Ook waterkwaliteit, bodem en luchtkwaliteit horen hierbij. Er moet dus gekeken worden naar hoe je als bedrijf je verantwoordelijkheid op je moet en kan nemen ten aanzien van het belasten van het milieu, de natuur en het landschap. Milieuzorg, ketenbeheer, eco-efficiency, schoner produceren, duurzame technologieontwikkeling, energiebesparing en duurzame bedrijventerreinen zijn hiervan voorbeelden.

Profit (economisch)...: Mensen, bedrijven, bedrijfstakken en landen moeten er in alle gevallen in economisch opzicht op vooruit gaan. Het mag niet zo zijn dat door een verbetering van menselijke behoeften en milieu-maatregelen bedrijven in de problemen komen of zelfs moeten sluiten. Hier moet worden gekeken naar/gaat het om: werkgelegenheid, investeringen in infrastructuur, locatiebeleid, politieke betrokkenheid, uitbesteding, economische effecten van de diensten en producten. Ook sponsoring, medewerkersparticipatie, winstbestemming en dergelijke horen hier thuis.

3· Wat wordt verstaan onder ‘Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen’?

MVO is een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering en van de bedrijfsstrategie. Het is de manier waarop een bedrijf haar product maakt of dienst verleent. Het is het zoeken naar een balans tussen drie verschillende resultaten: economisch, sociaal en ecologisch; Triple P: People, Planet en Profit, een term die in 1997 is ontstaan. Profit betreft het financiële rendement van een bedrijf. Maar People en Planet bepalen steeds meer de voorwaarden waaronder die financiële winst kan en mag worden gemaakt.

Bij maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) neemt een bedrijf de verantwoordelijkheid voor de effecten van de bedrijfsactiviteiten op mens en milieu. Het bedrijf maakt bewuste keuzes om een balans te bereiken tussen People, Planet en Profit. Bedrijven kunnen zelfs nog een stapje verder gaan en zich richten op nieuwe marktkansen, groei en innovatie met winst voor mens, maatschappij en milieu. Nu en in de toekomst.

MVO is de standaard voor ondernemen in de 21e eeuw. Uitgangspunten zijn hierbij:

MVO is een integrale visie op ondernemerschap, waarbij het bedrijf waarde creëert op economisch (Profit), ecologisch (Planet) en sociaal (People) gebied.
MVO is verankerd in alle bedrijfsprocessen. Bij iedere bedrijfsbeslissing wordt een afweging gemaakt tussen verschillende stakeholderbelangen: de belangen van betrokken personen, bedrijven en organisaties. MVO is maatwerk. Voor iedere onderneming zien de MVO-activiteiten er anders uit. Dit hangt af van bedrijfsgrootte, sector, cultuur van de onderneming en bedrijfsstrategie.
MVO is een proces en geen eindbestemming. De doelen die worden nagestreefd veranderen in de tijd en met elke bedrijfsbeslissing. Er wordt door de onderneming gezocht naar haalbare stappen om de maatschappelijke verantwoordelijkheid vorm te geven.

Voorbeelden:

• Duurzaam gebruik van de menselijke energie: Drukkerij Wedding.
• Verantwoord bosbeheer, met evenwicht tussen de belangen van milieu, mens en economie: Reef Hout.
• Duurzaamheid bij ingrediënten, productiemethode , verpakkingen en het personeel: Weleda.

4· Welke rol vervult het thema ‘duurzaamheid’ sinds begin tachtig in de reisbranche?

Duurzaamheid is in opkomst in de reisbranche. Steeds meer mensen vinden het belangrijk om vakantie te vieren waarbij rekening wordt gehouden met milieu, natuur en cultuur. Dit zodat reizen in de toekomst ook nog mogelijk is. Steeds meer initiatieven in de reiswereld gaan zich dus richten op duurzaamheid, om hun doelgroepen tegemoet te komen. Sommige reisorganisaties hebben hiervoor een samenwerking opgezet, met als doel het stimuleren van veranderingen binnen vakanties om beter om te gaan met aspecten als milieu, natuur, cultuur en de lokale bevolking.

Voorbeeld van een organisatie die samenwerkt maar ook zelf mogelijkheden biedt om een duurzame vakantie te boeken is Sawadee Reizen. Deze bestaat al 28 jaar en is nu uitgeroepen als koploper op het gebied van duurzaamheid binnen de reisbranche. Het is een organisatie die het belangrijk vindt dat er rekening wordt gehouden aan de lokale bevolking. Andere reisorganisaties waar Sawadee mee samen werkt zijn: Travel Foundation, Rainforest Alliance en IUCN. Als één van de eerste reisorganisatie compenseert Sawadee de uitstoot van de eigen vluchten van haar reisbegeleiders en kantoorpersoneel via GreenSeat. Op die manier wordt er klimaatneutraal gevlogen. Klanten kunnen kiezen voor een vrijwillige CO2 compensatie maar voor sommige bestemmingen zit die compensatie van de vlucht al vast in de prijs.

In 2009 liet de ANVR weten dat ze wilde dat Nederland in Europa bovenaan moest staan wat het duurzaam maken van de reisbranche betrof. Het is al jaren duidelijk, dat er veel -en steeds meer- belangstelling is voor duurzaamheid in de reiswereld.Maar ook al vindt de consument duurzaamheid steeds belangrijker, toch willen de meesten er niet extra voor hoeven betalen, én het moet niet ten koste gaan van het comfort. 

5· Voor- en nadelen van duurzaam toerisme:

Voordelen:
→ Veel toerisme zorgt voor meer werkgelegenheid; Er moeten hotels worden gebouwd en o.a. souvenirwinkels, waar mensen ingezet moeten worden.
→ Ook is het toerisme een belangrijke bron van inkomsten voor de lokale bevolking; Toeristen raken namelijk geld kwijt aan overnachtingen, autohuur, horeca, souvenirs en excursies. Door de groei van inkomsten, is er ook meer mogelijkheid tot investeren en dus streven naar nóg meer toeristen.
→ Duurzaam toerisme zorgt ervoor dat mensen gaan nadenken over duurzaamheid; Toeristen zien wat er allemaal mogelijk is om én te genieten van een goede vakantie, én ondertussen rekening te houden met de natuur.
→ Door middel van duurzaam toerisme wordt onze leefomgeving beter;
→ Toeristen willen naast mooie steden ook genieten van de natuur. Dit kan ervoor zorgen dat een natuurgebied behouden blijft. Voorbeeld: nationale parken overal ter wereld; met het entreegeld dat je daarvoor betaalt, kunnen de parken in stand en stropersvrij worden gehouden. Zo helpt duurzaam toerisme de natuur in stand te houden en/of nog meer duurzaam te maken.

Nadelen:
→ Verduurzamen kost de ondernemer op korte termijn circa 10% extra. Deze kosten zijn niet direct terug te verdienen.
→ Ook al is het duurzaam toerisme duurzaam, de productie en het onderhoud ervan heeft alsnog geen goed effect op het milieu.
→ De normen en waarden die toeristen meenemen 'van huis' worden overgenomen door de lokale bevolking. Veel van de westerse cultuur wordt dus overgenomen door andere landen.
Voorbeeld:
In de grote moslimsteden lopen nog maar heel weinig mensen met de lokale klederdracht. Veel van de bevolking dragen gewoon spijkerbroeken met een shirtje.

6· En nu willen we natuurlijk weten wat de bestemming (Spanje/Andalusië) zélf aan duurzaamheid doet!

Door andaluciareizen wordt in Andalusië gezorgd voor:

• Alternatieven voor vermindering van milieu-vervuiling tijdens de reis, zoals het minimale gebruik van de airconditioning, reizen met een greenseat en eigen busvervoer;
• lokale gidsen tijdens de bezoeken;
• traditioneel Spaans eten bij de lokale bevolking;
• inzet van de lokale busvervoermaatschappij met lokale chauffeur;
• iets als het waterpretpark is niet inbegrepen bij de reis omdat dit geen milieubewust uitje is.